قاضی ریحان داد ءِ جوڑ کرتگیں لھتے گالانی بزانت
بندگی: غلامی
دستیگ: قبضہ
شول کشیں: دراجیں
ایرموش: چیردست ءُ پْروش وارتگیں
سربتگ: گنوک ءُ بے سار
تیرانک: دور ، دردے کہ جک جنت ھمائی ءِ تورشت ءَ تیرانک گْوش اَنت۔
نسیلی: نہ ٹاھگ۔
آڑوئیں آس: زوراکیں آس۔
تراول: پادانی ٹومبگ ءُ آبلہ بیگ
پوکیں کانپول: سر ءِ ھورکیں کاسگ ۔ ھما مردم کہ آ پہ سر ءُ ھوش مہ بیت یا بے سریں کار بہ کنت پہ زھرکنک ءُ ناوشی آئی ءَ ڈوبارگ۔
مجول: ھما ھڈ ءُ مھرگ کہ گوں آیاں نوگڈگی ءُ دگہ گوازی کنگ بیت۔
ماڑ: برزیں کوہ
سماری: سما کنگ ءِ بودشت۔
وانگ: کسے کہ بے ترک ءُ توار بہ بیت۔ گندگ ءَ چم ، گوش ءُ دپ ئِے برابر بہ بہ اَنت بلے انگت وتی کش ءُ کر ءَ سما مہ کنت، آئی ءَ وانگ گْوش اَنت۔ بے سما ۔
گرانزلنگ: کسے بو گپت مہ کنت۔
مجید عاجز ءِ ھیال
قاضی ریحان ءِ زبان زانتی ءُ گال زانتی وا چیریں گپّے نہ اِنت ۔۔۔ رسانکدر ءَ کہ ھالے یا دگہ نبشتانکے مردم شنگ کنت ۔ جھد ھمے بہ بیت ۔۔ کہ آئی ءِ توار مردماں سر بہ بیت ءُ ھبر لسّ زبان ءَ بہ بنت ۔۔ بلے ریڈیو زْرمبش اجبیں رسانکدرے کہ آئی ءِ زبان گڑ ءُ منج اِنت ۔۔ لس مردم وتی جاگہ ءَ ما کہ بیست ءُ پنچ سال اِنت ۔ بلوچی وانگ ءُ نبشتہ کنئگائیں ۔ اے جِنّی زبان ءَ پوہ نہ بئیں ۔۔۔
بندگی ۔۔۔ غلامی ۔۔۔ غلامی بلوچی ءِ تھا لسّ رواج گپتگیں گالے اشی ءَ ھمک بلوچ پیر ءُ ورناہ کامرز کنت ۔۔ واجہ ءُ غلام ۔۔ نوکیں گال نہ اَنت ۔ زاناں بندہ بلوچی گالے ؟ بندہ ھم درامدیں گالے اگاں تئی دل ءَ غلام درامدیں گالے گڑا بندہ کجا بلوچی گالے کہ گلامی ءِ جاگہ ءَ بندگی کارمرز کنئے ؟
قبضہ ۔۔۔ دستیگ نہ اِنت ۔۔ ایر دست اِنت بزّگ کمّے کْوہنیں شائری ءَ چمّے بہ جن ۔۔ زیر دست ھم گش اَنت ۔۔ مراد ساحر ءِ شعرے ءِ کڑی یے ھست ۔۔ گشیت۔۔ زیر دستاں چوں زبر دست کنئے ۔۔
ایرموش ۔۔۔ چیر دست یا پْروش وارتگیں نہ اِنت ۔۔ چیر دست چوناھا ءَ نیست لبز ایردست اِنت ۔۔
بلَے ایرموش پہ ھما جاگہ ءَ گشگ بیت ۔۔ چو کہ مستیں پاچنے چہ لولارگاں بہ کپیت ءُ بے توار بہ بیت ۔۔ یا دریا ءِ گْورم بہ تْرہنت ءُ بے تْرک ءُ توار بہ بیت ۔ یا مستیں لیڑھے چہ دْریپگاں بہ کپیت ۔۔ گڑا ایرموش ءِ گال گشگ بیت ۔۔ ایرموش ءِ مانا تْرھگ ، اِنسرگ ۔۔
سربتگ ۔۔۔ ترا کے ءَ گشتگ کہ گنوک ءُ بے سار ءَ گش اَنت ۔۔۔ سربتگ گوں انگریزی ءِ گال کنفیوز ءَ ھم مانا اِنت ۔۔ نوں کجا کنفیوز ءُ کجا گنوک ءُ بے سار ۔۔۔ وھدیکہ پہ بے سار ءَ وت گنوک ءِ گال ھست اِنت گڑا چشیں بے رھبندی ءِ نیمون چے اِنت ؟
پوکیں کامپول ۔۔ اے وا سکّ کندینیت ۔۔ اے پورا پوکڑاہیں گالبندے ۔۔۔
چوناھا ھما مردم کہ کہ آئی ءَ مجگ مان نہ بیت ۔۔ بے مَجگ گشگ بیت ۔۔ چو ھم گش اَنت کہ پلانی ھشکیں سَرَگے ۔۔۔ بے دان ھم گشگ بیت ۔۔ یا چو ھم کہ پلانی ھشکیں کامپولے ۔۔۔
بلَے پوکیں کامپول پوکیں گالبندے ۔۔
سماری ۔۔۔ کسے ءِ میداں سمارگ ، دست ءَ ماں سر ءَ یا بڈّ ءَ سمارگ ، سماری یا سماریت ۔۔۔ ءِ اے مانا کہ تو داتگ اجب کندینیت ۔۔
گْرانز لَنگ ، وا گالبندے نہ اِنت ۔ پورا وشکندانکے ۔۔۔
سر اِں سیر اِنت کہ زامات اِں کلیر اِنت ۔۔
دلگوش: واجہ قاضی داد محمد ریحان ءِ جوڑ کرتگیں لہتیں گالانی بزانت ءِ سرا بلوچی ءِ ورنائیں شاعر واجہ مجید عاجزءَ وتی ھیال درشان کرتگاں ۔ اے باوستءِ سرا ادارہ ءِ تپاکی المی نہ اِنت ، ادارہ سنگر
