دِیگر ءِ رِتکگیں رنگانی ھواری ءَ سارتی ءَ شپ ءِ بالاد سان داتگ اَت ءُ گوریچ ءِ پادتراپیں چِڑکّہ پُرشتگ اَت۔ ھمُک دیم ءَ کہ گُوش رُپتاں، ابید ء گوریچ ءِ بیھار ءُ پادبرمشاں دِگہ ھِچّ وڑیں توار نیست اَت۔ بے وٹّیں چِراگ ءِ رُژن ءُ پاتُوانی بند ءُ گُلائیش، سگریٹ ءِ دوتاں چیلّک بستگ اَت ءُ من گوں وتی جِند ءَ ھیالانی ھوشامی ئیں گیابان ءَ بے آپ ءُ تُوشگ ءَ وئیل ءُ دُور چہ نِگاھاں ساھگے سھرا۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔
سُھب ءِ دمتُوسیں بالاد۔۔۔۔، دْروھاپیں وابے رُستگ ءُ زیارت ءِ پادونّ ءَ میلانک۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔، کچکول بُتکگ ءُ سوالیگ۔۔۔۔۔۔۔۔۔، ھوردگانی جان ءَ مُشگ ءُ ماں باسک ءَ چِٹّے ءِ بندگ۔۔۔۔۔۔۔، ھمے ساھت ءَ پادبرمشے ءِ توار۔۔۔۔۔۔۔۔، چکّ جَنَگ ءُ چارگ۔۔۔۔۔۔، گِنداں نزّیک ءَ پِیرزالے گوں دو زالبُول ءُ کسانے زھگے ءَ، کسانیں زھگ ھرّ ءَ سوار لھتیں سامان لڈّ اِتگ ءُ دیم پہ زیارت ءِ پاند ءَ پیداک اَنت۔
من کہ دِہ دِہ ءَ جُنزگ بِندات کُت، چاراں پِیرزال ءَ گْوانکے پِر کُت ءُ گْوشت: بچّ بجلّ! من تئی پِیریں مات پیداک آں، گوں تئی دوئیں گْوھاراں۔ درآمد نہ آں، اِد ءَ ما شُما کُل وت ماں وت اِیں، بلوچ ءِ تہ ءَ درآمد نیست۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔
من کہ پِیرزال ءِ اے ھبر اِش کُت، پہ رَوَگ ءَ ملامت بوت آں، بلے جلّگ ءَ ھم۔۔۔۔۔۔۔، پمشکا من وتی پاد داشت اَنت ءُ پِیرزال گوں دوئیں زالبُول ءُ کسانیں گْونڈل ءَ رست اَنت۔ گوں رسگ ءَ ھور پِیرزال ءُ دوئیں زالبُولاں من ءَ وش آتک کُت۔ چہ وش آتک ءَ پد پِیرزال ءَ ھرّ بُتک ءِ مُرگے ءَ کُکّڑوکو کُت۔
گوں ھرّ ءِ بوجگ ءَ ھور منی سر ءُ بُن کنگ ءَ لگ اِت ءُ من یک یکّ ءَ پسّو دات۔۔۔۔۔۔۔۔۔
من وھدے وتی سما پہ آ دوئیں زالبُولاں کُت، چاراں یکّے ھمے نزّیک ءُ گْور ءَ دار چِنگّ ءَ اِنت ءُ دومی ءَ منجلے دیم ءَ ،ءُ تال ءِ تہ بِرنجاں سپا کنگ ءَ اِنت۔من زانت اے پہ زیارت ءَ ھیراتے ءَ اتکگ اَنت، بلے نہ زانت ھیرات پہ پرچا۔۔۔۔۔۔۔۔۔؟
من بے بْرمش ءُ چِڑکّہ ھمے نِدارگ ءَ چارگ ءَ اِت آں کہ پِیرزال ءَ دِرّائینت، بچّ! اے دوئیں تئی گْوھار اَنت، ھما کہ دار چِپولی کنگ ءَ اِنت منی نِشار ءُ ءُ دومی منی جِنکّ اِنت۔ تئی گْوھار ءَ را چار سال بیت کہ سُور کُرتگ زھگے نہ بوتگ، من مُدام زیارت گْوانک پِر کُتگ، نُوں کہ چہ ھُدا ءِ گنجاں اُمیتوار اِنت، ما سیرے بِرنج ءُ مُرگُکے زُرتگ ءُ نیکیں زیارت ءِ سر ءَ اتکگ اِیں دانکہ وتی کَول ءِ سر ءَ بِہ پُروش اِیں۔ تو شنکوں ھمے مُرگُک ءَ کارچ ءَ گُٹّ ءَ بِہ دے گوں۔۔۔۔۔۔
گوں پِیرزال ءِ اے ھبراں من سک اجکّا بوت آں!
گوں وت ءَ باتِن ءَ جیڑ اِت ءُ وڑ وڑیں ھیالانی رُنگراھاں سپر کنگ بِندات کُت، بلے زُوت وتی ھیالانی مھری ءِ مھار ژپّ اِت ءُ وت ءَ گیگ کُت۔
اے منی اولی رند اَت کہ کلندر ءِ ٹِکّانہ ءَ مُرگے کُشگ ءَ اِت آں، من کارچ زُرت ءُ مُرگ ءِ گُٹّ ءَ دات ءُ ھِلار کُت۔ من لوٹ اِت کہ چہ پِیرزال ءَ موکل گِراں ءُ جُنزاں، بلے چہ منی گْوشگ ءَ پیش پِیرزال ءَ چو مھروانیں ماتے ءَ من تگرد ءِ سر ءَ وتی کش ءَ نادینت ءُ ھبر کنگ ءَ لگ اِت۔ من چو زھگ ءَ آ چو مات ءَ نشتگ ءُ ھبر کنگ ءَ اِت اِیں کہ پِیرزال ءَ وتی جِنکّ دِرّائینت ءُ گْوشت: ماھل! سنجی ءَ بِل کہ بٹّ ءَ اڈّ کنگ ءَ اِنت، تو چہ آپدان ( آبدان یا چاگل ) ءَ وتی برات ءَ سارتیں آپے بِہ وارین۔ ماھل ءَ من ءَ آپے وارینت ءُ داں بٹّ ھم تیار بوت، ما ھوری ءَ یکّیں تگرد ءِ سر ءَ نِشت ءُ ورگ وارت داں دُور ءَ دِگہ زالبُولانی رُمبے سھرا بوت، اے کہ نزّیک ءَ اتک اَنت، گُڑا نُوں زانگ بوت کہ اے زالبُولانی رُمب پہ دار ءِ چِنگ ءَ رَوَگ ءَ اَنت۔
ما ورگ وارت، سر ءُ رند داں من وتی میتگ ءِ کِشک ءَ سر بوت آں، وھدے من چہ ماتی ءَ موکل ءِ اِرادگ ءَ گْوشت: ماتی نُوں من شُمارا چہ ھمد ءَ یل کن آں، شُما دیم پہ وتی میتگ ءَ، ءُ من پہ وتی! ماتی ءَ پہ مھروانی من ءَ نیک دُوا کُت۔ دوئیں گْوھاراں ھم گْوشت: شر لالا پاکیں ھاوند ءِ میارے۔
من چہ ھمد ءَ ماتی ءُ دوئیں گْوھار رُکست کُرت اَنت ءُ دیم پہ وتی میتگ ءَ دات، بلے ھیالانی اندر ءَ گْوش ئے جمبرے بستگ اَت ءُ پہ گْوارگ ءَ مھتل اَت۔ من وتی زِرد ءِ جھان ءَ انچو شات ءُ گل اِت آں۔ وھد انچو دیم ءَ کِنزان اَت کہ ما گوں راجی جُنز ءَ ھوار کپت اِیں ءُ دیم پہ ھما مِنزل ءَ پاند ءَ کہ انگت رھادگ ءُ راھی اِیں۔
گُڑا وھد وھد ءِ سر ءَ من الم گوں وتی ھمے مات ءُ دوئیں گْوھاراں ڈیک وارت۔۔۔۔۔۔۔۔، ھمے ھیالانی جُھلانک ءَ من گوں وتی جِند ءَ گپّ ءَ اِت آں کہ زُبان ءَ در اتک، اَو ڑِے گْوست! تو برے برے مارا دُور ماں کسانی ءِ آتراپ ءَ سر کن ئے کہ مارا پنچ ءُ شش سال بیت ما چہ آ دوار ءَ سِستگ ءُ درانڈیھیں زِندے گْوازینگ ءَ اِیں۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔
انچو منی گْوانکو ءَ ٹِلینگگ بِندات کُت۔ من کہ گْوانکو چار اِت، چاراں نوکیں لمبرے۔ من کہ گْوانکو چِست کُت، نوکیں توارے سلام ءُ دْروتی بوت۔ چہ سلام ءُ دْروت ءَ پد آئی ءَ وت دِرّائینت کہ شالا تو من ءَ پجّا آرگ ءَ نہ ئے۔۔۔۔۔۔۔۔
من گوں لھمیں بچکندے ءَ پسّو دات ءُ گْوشت: بکش سنگت من ترا پہ راستی جاہ آرگ ءَ نہ آں، تو وتی پجّار ءَ بِہ کن۔ گُڑا سنگت ءَ ٹھکے دات ءُ گْوشت: من رَؤپ گپّ ءَ آں، شھید تلار ءِ سنگت۔
من ھم سنگت ءِ بچکندگ ءِ پسّو ءَ کندگے جت ءُ گوں یکّے دومی گپّ ءَ گُلائیش بوت اِیں، چہ گپّ گپّ ءِ تہ ءَ رؤپ ءَ من ءَ گْوشت منی بلوچی نبشتانکے چارگی انت تئی سر ءَ روانے دیاں تو بچارے گوں۔ من گْوشت شر تو روانے بِہ دے الم چارانے۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔
چہ ھمے گپّاں پد ما یکّے دومی ءَ را موکل کُت ءُ سنگت ءَ وتی نبشتانک دیم دات، من نبشتانک شر کُت ءُ روان دات۔ وھدے نبشتانک The Balochistan Post ءَ چاپ ءُ شِنگ بوت، میرین بلوچ نبشتگ اَت۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔
وھد وھد ءِ سر ءَ منی ءُ دِیدگیں بھار ءِ ھال اھوال برجاہ اَت ءُ وتی بلوچی نِکاناں ھم منی سر ءَ پہ شرّ کنگ ءَ دیم دَیَگ ءَ اَت۔
وھد انچو پِر گْوزان اَت گُڑا منی ءُ آئی ءِ ھال سِست، من ھمے پھم اِت کہ بِہ گِندئے سنگت دیم پہ سپرے ءَ جُنز اِتگ، بلے برے برے میرین ءِ نام ءَ پیس بُک ( فیس بُک ) ءَ اردو نبشتانکاں منی چمّاناں زیارت کُت۔
ھمے رنگ ءَ وھد ءِ پرّگ وتی مُواڑ ءَ پیچ ءُ تاب وران اَت، ھیالانی بُتکگیں دریگ ءَ مِسکیں بیگاہ رولہ ءِ رنگاں امباز اِتگ اَت ءُ مُرگ ودار ءِ گُڈّی سیمسراں لئیکو گْوپگ ءَ اِنت۔ سرگْوات ءِ شیکگّاں کڑبانی جلواہ پہ نازیے گوناپ داتگ اِت اَنت ءُ من چہ کُوچّگ ءَ دیم پہ سِراج جان ءِ گِس ءِ نیمگ ءَ جُنزان بوت آں دانکہ سِراج ءَ بِہ گِنداں ءُ نوں وتی گِس ءَ بُرو آں۔
چی ءَ کہ سِراج جان ءِ وتاک مئے سنگتانی راجکاری ءِ مجلِس ءُ نیادانی پتّر اَت، پرے ھاتر ءَ من دلجم اِت آں کہ وتاک بے سنگت نہ بیت، الم سنگتے ماں سِراج ءِ دیوان ءَ ساڑی بیت۔
وھدے من ٹِکّان ٹِکّان ءَ وتاک ءَ سر بوت آں، چاراں چار پٹان نشتگ ءُ وت ماں وت ٹھک ءُ کندگ اِنت۔۔۔۔۔۔۔۔
انچوش! ھیالانی سر سِست ءُ منی کش ءِ سنگت ءَ دِرّائینت، یار اے پِدائیگیں اُرش ءَ دِیدگ بھار ءِ نام ھم گون اِنت۔ من کہ دِیدگ بھار ءِ نام اِش کُت، انچو چہ سنگت ءَ پُرس اِت، دِیدگ بھار کُجام سنگت اِنت۔۔۔۔۔۔۔؟
آئی ءَ منی جُست ءِ پسّو تّرینت ءُ گْوشت: دِیدگ بھار میرین بلوچ اِنت کہ The Balochistan Post ءَ اردو ءُ بلوچی ءَ نبشتہ کُتگ ئے۔
ھو! اے دِیدگ بھار ھمے میرین بلوچ اِنت کہ من رؤپ ءِ نام ءَ زانتگ۔۔۔۔؟ واہ یار۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔! کمیں جیڑگ ءَ پد من ءَ وتی ھمے گْوشتگیں ھبر گیر اتک ” اگاں تو لوٹ ئے کہ من درآمد ءَ چہ وتی ڈیھ ءُ راجی بُندر ءَ بِہ گلّیناں، گُڑا پہ آئی ءِ آسگ ءَ وتی بُنگِرگ ءِ پال ءَ مہ جن” ۔
ھمے جیڑگ ءُ مارِشتانی مْیان ءَ دِیدگ بھار ءِ اکس سھرا اَت ءُ من ءَ واجہ میک ءِ اے گوھریں دانکاں ماں پتات۔ ” اگاں کسے نُکس ءُ تاوان برداش کُرت مہ کنت، گُڑا آ نپّ ءُ پائدگ چِست کُرت نہ کنت، ءُ اگاں کسے چہ درد ءُ دوراں نا آژناگ بِہ بیت، آ چہ شادمانی ءُ آسودگی ءِ لِزّت ( لِذّت ) ءَ زِبھر بیت” ۔
دِیدگیں بھار ءِ ھمراھی ءَ ھما بامرد کہ وتی مرگ ءِ گچین ءَ وت کن اَنت، آ بامردانی ساھگ ءِ اِیرگْوات پہ دُژمِن ءَ نپت ءُ بیر گْواریں بیھارے۔ اے ھما بامرد اَنت کہ راج ءِ تاکشانیں موسم ءِ مٹّینگ ءَ وتی سرانی بائینگ ءَ چک ءُ پد نہ بوتگ اَنت، مرچی پمشکا پہ بلوچ راج ءِ ورنایاں چیدگیں سُرکم ءُ کنٹگ چکاریں دگ ءِ چموکیں اِستال اَنت کہ پہ مُدیمی بل اَنت ءُ گوں وتی رُژن ءَ راستی ءِ پیگمبر اَنت۔
بَہ کَول ء وِکٹر پرانکل ( وِکٹر فرانکل ) ” منی داوا اِنت کہ کُجام گپّ اِنسانے ءَ را ناگیگیں جاورانی برداش کنگ ءِ چہ دُرستاں گیش جلّ ءُ تاکت دنت، آ ھمے اِلم اِنت کہ آھِگی زِندمان ءِ یک ھاسیں مکسدے۔
ءُ دومی اِلم ءِ بابت ءَ جاھے واجہ پاؤلو پریرے ( پاؤلو فریرے ) گْوش اِیت: "Education doesn’t change the world. Education change peoples and peoples change the World. Paulo Ferire
” وانگ دُگنیا ءَ بدل نہ کنت، وانگ مردُماں بدل کنت ءُ پد ءَ مردُم دُگنیا ءَ بدل کن اَنت "۔
چہ واجہ پاؤلو ءِ تِلائیں دانکاں ھمے پدّر بیت کہ دِیدگیں بھار ءَ ھوار اے توامیں ورناہ سوھو ءُ شیوار، زانتکار ءُ بلدیں سنگت بوتگ اَنت، اِیشاناں ھمے اِلم ءُ زانت ءَ بدل کُتگ ءُ نُوں پہ وتی پدمنتگ ءُ گُلامیں زِند ءِ بدل کنگ ءَ در کپتگ اَنت۔ مرچی آیانی جِند گوں وتی بالاداں مئے مْیان ءَ ساڑی نہ اَنت، بلے آیانی پیلو کُتگیں کِرد داں بلوچ مان اِیت مئے رھشُونی ءَ کنت۔
چوش کہ دِیدگیں بھار چہ ھمے سنگتاں ھما ورناہ اَت کہ آئی وتی بڈّ ءَ کُتگیں تُپنگ ءِ ھمراھی ءَ ند ھم ایردست ءُ گُلامیں بلوچ راج ءِ آجوئی ءِ موکگ ءَ کار بست، آ تھنا گوں اے ھبر ءَ دِلجم نہ اَت کہ من پہ راج ءَ نبشتہ کنگ ءَ آں بس اِنت، بلکیں آئی ءَ اے مار اِتگ اَت کہ من ءَ ند ءِ ھواری ءَ راجی آجوئی ءِ موکگ ءَ کلم گُوشیں تُوپکّ ھم کارمرد کنگی اِنت دانکہ باندا منی آیوکیں پدریچ چہ اے ھبر ءَ سوگہ بِہ بیت کہ منی راج ءِ ورنایاں وتی ند ءِ ھمراھی ءَ تُپنگ ھم کارمرز کُرتگ ءُ پہ ما گْواچن ءُ تچکیں دگے رستگ۔
وھدے دِیدگیں بھار ءِ گُڈّی نِمدی کہ منی چمّانی دیم ءَ گوست، من اچ وتی بالاد ءَ جیڑگانی زِر ءِ جُھلانک ءَ زِیراپ بوت آں۔ جیڑگانی زِر ءِ جُھلانک ءَ زیراپ پرے ھاتِر ءَ کہ دِیدگیں بھار ءَ ھوار ھر ھما سنگت کہ پہ پِدائیگیں دیمونی ءِ دَیَگ ءَ چاڑِکّہ بوتگ اَنت، آیاں اے ھبر پہ دِلجمی زانتگ کہ ما گوں مرگ ءَ کُجام رنگ ءُ داب ءَ دُچار کپ اِیں، بلے لُنٹاں انگت گْواڑگیں بچکندے سْرپتگ ءُ وشبو گْوات ءِ چنکّاں آتار بوتگ اَنت۔
پمشکا اے دابیں سرانی سر ءَ وھدے نبشتہ کنگ ءِ ھیال کَیت، گُڑا اے ھبر مُدام چو بمبر ءَ ژُمبّ اِیت کہ باریں منی ند اے کوہ بالادانی ھما ھکّ ءَ پیلو کنت یا نا! گُڈّی ءَ ھبر ءِ سر ھمد ءَ کَیت ءُ سِد اِیت کہ تئی ند آیانی سر ءَ نبشتہ کنگ ءِ ھکّ ءَ کدی پیلو کُت نہ کنت، بلے تو وتی ءُ وتی ند ءِ ھکّ ءَ الم پیلو بِہ کن، پمشکا مرچی من ند چِست کُتگ ءُ اے دوئیں دانکانی نبیسّگ ءَ چاڑِکّہ ءُ ساجو آں۔
گُڈّی ءَ من ءَ پمشکا واجہ جینی مارکس ءِ اے دانک گیر آھِگ ءَ اَنت کہ آ گْوش اِیت: درد ءُ دور مارا آھِن جوڑ کن اَنت، ءُ مھر مارا زِندگ کنت۔
گوں ماتیں گُلزمین ءَ اے کُنگریں بچّانی مھر، مارا ھم زِندگ بُوَگ ءِ سِکین ءَ دنت کہ زِندگی چی یے، ءُ زِند ءِ زیبائیں مکسد ءِ ھاتِر ءَ دیمونی دَیَگ ءِ چے ارزِشت۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔
بیا دل ءِ تھنائی ءِ ساھگ ءَ دردے مِنّیں
ماھکان ءِ ریزاں بوجیں سُرمگیں واباں شِنّیں
