سئیمی بہر
ُمہ! بنی آدم وتی زندءِ سپرءَ کہ بنداتَ کنت، گڑاں چاگرد آئرا بازیں چکاساں دور دنت۔ ہمے چکاساں گوزانءَ انسان وتی بالاد ءَ رودینیت۔ لُمہ، مئے نیاد ءِ بنگپ ہیرجان انت۔۔۔ پرچہ ہیرجان ؟ ہیرجان کجام کارست انت کہ مئے بن گپ ءِ سرھال بہ بیت۔ بلے چوناہا کہ ہما وہدا کہ من ہوش زرتگ ات، دانکہ ورنائی ءِ سیمسراں سر بوگءَ منی واستہ زالبول کہ دنیاءِ شرّنگ ءُ پارسا ءُ دانا ات، آئی نام وت شّرنگ ات۔
وہدے سیاسی مُج ءُ دنز کہ ننداں بوت انت، من ءُ واجو کہ دو جتا جتائیں راہانی مساپر اتنت، نوں راہ اوار بوت انتءُ پہ مادنیں راہ ءَ جنزان اتنت۔ سیاجی ات، من اتاں، واجو اَت۔
مئے کُلیں ہمراہاں ابید من دگہ کارستے ڈیک وارت۔ آئی نام مہناز ات۔ من شرجان ءِ کرد سرا زُرتت ءُ آئی مہنازءِ۔ ما کجام وہدا کہ ایوک بوت ایں گڑاں اے دویئں شیرزال مئے بُن گپ اتنت۔ وہدے گرانیں چکاس کہ اہت انت، گڑاں اے دویئں شیر زالاں وتی ہاتونیں کرد ہمے وڑءَ مہکم داشت انت کہ مئے گوشتن نزور تر اِتنت۔ ہچ شک نیست کہ شرجان ءُ مہناز ءَ اوار بلوچ ءِ ہر ماسءَ ہمے کردار وتی زندءِ بہر جوڑ کرت انت ۔۔۔۔
نوں بیا کہ ماسءِ کسہاں کاراں
چوناہا ماس ۔۔۔۔ گال ءِ معنی کنگ ھم ارزان نہ انت۔
انچوش بلوچ چاگرد ءَ ما گندیں کہ وہدے ماس بچکیں زہگے پیداَ کنت گڑاں میتگ ءِ درستیں زالبول داں چاردہ شپاں کاینت، سپت ءُ سداَ کن انت۔ اے سپتانی تہا ماسءِ سپت پہ وتی تنگوئیں بچ ءَ چو اے وڑ انت:
لیلو لیلو منی بچی من ترا نازیناں
تو مزن بئے وتی راج ءَ وتی بڈا بندئے
بلوچ چاگردءِ راستی ہمیش انت کہ بلوچءِ ماساں ہمے سپتانی پشدرءَ بچانی کردار گوپتگ انت۔ بلوچءِ راجدپتر بیدِ ماساں ناسرجم انت۔ ماس ہست انت، بچانی کردار زانگ بنت۔ پانزدہمی کرنءَ کہ ما بلوچ راجدپترءَ کمبرءِ ماسءِ کردارءَ گندیں، گُڑاں من سرپد باں بلوچ چاگردءِ مزاحمتءِ بندات اوں ماساں کُرتگ۔
آ مرد کہ میاراں جل انت
نیمروچاں نہ وپساں کلاں
ہمے مزاحمتی کردار بلوچ چاگردءِ ہر ماسءَ انسپائر (inspire) کنت ءُ ہر ماس پہ پہر وتی بچءَ ہمے کسہاں گُشان ءُ پیداک انت۔۔
پانزدہمی کرن ءَ بگر داں مرچی بیست ءُ یکمی کرن ءَ بیا ماسءِ کردار گیشتر ڈولدار ءُ زیبا انت کہ مرچی ئیں جاور، مرچی بلوچءِ جنگءِ لوٹ ءُ مُز بلوچ ءِ زمین انت ۔۔۔۔۔ اگاں من رد مہ باں بلوچ زمین ءَ گُوں ماسءَ تشبیہ دنت۔۔ اے زمینءِ مہرءِ واستہ من ماسانی کردارءَ گوں لبزاں گیشینت کُرت نہ کناں، پرچا کہ کردار ظاہری سورتءَ سک پاکءُ ڈولدار درا بیت۔ وتی اسلیں دروشم ءَ چاگردءَ سکینَ دنت ءُ لبز ھمے کردار اں مصنوعی سورت ءَ بیان کنتءُ پیش داریت۔ ہمے ہاترا من اے گپ ءَ پیسرا ایر کناں کہ من وتی لبزانی تہا ماسانی پاک ءُ ڈولدایں کردارءَ گوں لبزاں ڈولدار کرت نہ کناں۔
بلئے منی زرد ءُ جبین ءَ اندیمیں مارشت ہر شپ وسپگ ءَ پیسرمن ءَ جست کن انت کہ تئی کرا ماس چی یے؟ پرچہ ماس و زہگیءِ رشتہ سک ہتلی انت ؟ ہمے مارشت منا پہ نبشتہ کنگءَ لاچارَ کن انت کہ نویس، چے نویس ئے؟ چوں نویس ئے، پہ کجام ماس ءَ نبشتہ کنے ؟ بلئےنبشتہ بکن ۔۔۔۔۔۔ جہد ہمیش انت کہ من وتی زند ءَ دیستگیں ماسانی کرداراں وتی لبزاں گوں نبشتہ بہ کناں۔
ہمے ساہتءَ منی ہیال منا رہشونیں واجہ گلام محمدءِ ترانگ ءُ شئیرءِ نیمگ ءَ بارت۔ واجہ وتی ماس ءَ شاعری ءِ تہا سرپد کنت ءُ گشیت۔
ماتی منی مات مکہیں
پنتے چہ آ ماتاں بزور
لجانی دیمپان اش کت انت
بچ تنگوئیں شیرو مزار
اے راجدپتر انت کہ کدی زہگ ءَ گوں ماس ءَ، کدی ماس ءَ گوں زہگءِ کردارانی تہا پیش داریت۔
بچ ءِ کربان کنگ ءُ جزبہ چی اَنت۔۔ وہدے منی سنگت منی ھمرا شہید خالدءِ ماس ءِ کلوہ پہ بلوچ راجءَ سر بوت گوش ئے بلوچ چاگردءِ اوشتانک ءِ تہا ساہ مان بوت۔ ہمے شیر زال کہ تو مدام بی بی ماس گوشتگ ات، آئی دانک کہ تہنا خالد نا، درست بلوچ شہید کہ پہ گلزمین ندر بنت منی چک انت۔ بلوچ ماسانی اوپارءَ ہاٹیگ رودینتگ۔۔ لُمہ، تو دیستگ ءُ سرپدئے کہ حیات ءِ لاش ءِ سرا آئی ماسءِ دست چست انت۔ من سرپد باں کہ حیاتءِ ماس ہُدا ءَ گوانک جنگ ءَ نہ انت، آ مناءُ ترا گوانک جنگءَ انت۔ بلوچ راج ءَ گوانک جنگءَ انت۔ ہمے پیم من بازیں چیزے وتی ڈول ءَ معنی کنین۔ بُوت کنت من رد بہ باں بلئے منی زانت ءُ سسا منا ہمے پیم مارگ پرمائیت۔
بالیءِ ہیر جان ءِ اوپار ہم ہمے رنگیں کسہے۔۔۔۔
چونا، لُمہ منی ہنوگیں گون تو نیاد ءِ بُن گپ بالی ءُ ہیر جان اَنت ۔۔۔۔ ہیرجان چوناہا یک لس جنین آدمے کہ زندءِ بازیں سکّیاں گوزان زند ءِ پندءَ بُرّان انت ۔ بالی را من ہر وہدءَ پُپّی (تُرو)ءِ چک توار کُرتگ۔ چش کہ سیالی ءَ ہیرجان ءُ من رشتہ ءِ ھمے بہرءَ کپ اَنت۔ گڑاں یک روچے بالی جان منا گشیت کہ ہیرجان سک دل ءَ کُرتگ کہ تو منا پُپّی گش ئے، من ءُ تو عمرءَ ہمسریں ۔۔۔ اے ہبرءَ پد من بالی جان ءَ کدی پُپّی ءِ چک نہ گُشت۔ نوں منی دپ ءَ مدام بالدوست ءُ بال جان اَت ۔۔
چوناہا بالی ہرکسءَ دوست ات۔ بالی ءُ پیرک یاراتنت۔ دوئینانی کرد ہر جاہءَ دپ ورانت۔ جنگ ءُ سیاستءَ اوار ہر چ مجلس ءَ بالیءَ ہیر جان ءِ گم اوں پر ات۔ مدام گوں کندگ ءَ گُشت ئے گندئے من ئےِ بالیءَ چیزے بوت، ہیر جان مریت۔ آ پیسرا چہ بلڈ پریشرءُ شوگر ءِ نادراہے۔ اے گم ءَ کجا سگّ ات کنت ۔۔۔ ہیر جان سیاستءُ نظریہءَ چہ سک دور اِنت، پرشیت بزگ بیت مریت ۔
بلئے لُمہ جان، ہیر جان زندگ انت پہر بندیت کہ من بالی جان ءِ ماساں۔ لُمہ، ترا گپے گشگ لوٹاں۔ من بالی ءُ پیرک جانءِ تہا یک چیزے کامن دیستگ۔ ہر دوئیں وتی راجی مکسد ءَ پہ سک ہدوک اتنت۔۔۔۔
بالی مدام کہ گومن مجلس کرتگ، آئی بُن گپ جنگ ات، سیاست ات۔ من لوٹ اِت کہ بالی منا مشکول بکن بکندین ایت۔ بلئے بالی کہ ارواہ ئےِ روک ات، آئی نیادانی سرہال جنگ، سیاست، جنگی رپک ءُ ہنر۔۔۔ اے چون بہ بنت چون کنگی انت۔۔۔ یک ہسابےءَ آ منا جنگ وانینگ ءَ ات۔ من کجا کہ دوارجاہ (کیمپ) کرت گڑاں بالی یک برے وترا الم پمن سرکرت۔ ہر وہدا کوشش ئےِ ہمیش ات کہ نوکیں ہنرءُ رپک جنگ ءِ تہا آرگ بہ بنت۔ بگندئے آ منا مزنیں جنگولے پوہ ءُ سرپد ات۔ اگاں اے وڑ انت گُڑاں آ رد بوتگ۔ من وت چہ پند کشوکیں ورنا آں بازیں چیزے در بُرتگ۔ اسلءَ کستریں سنگت ہر وہدءَ اچ ما دربرگءِ واہگ دار انت۔۔۔ بلے راستی ایش اِنت کہ ما چہ وتی گونڈلیں ہمراہاں دربرگءَ آں۔ ایشءَ تہنا ما پہم ات کناں دگہ کس نا۔
لُمہ۔۔۔۔ ترا چہ رند بلوچ ءِ بچ ءُ جنّکاں جنگ ءِ تہا نوکیں ءُ پرآشوبیں رنگے مان کرتگ۔ تئی رندگیریءَ مرچی شارلءِ رنگءَ کربانی دئیگءُ ہمراہ انت۔ بلئے اے سرھال ءِ سرا من گوں تو دگہ وہدےگپ کناں۔۔۔۔۔۔۔
لُمہ ۔۔۔۔ بالی ءُ ہیر جان تو نزدیک ءَ دیستگ انت کہ چنکس مہروان بوتگ انت۔ ہمے رنگءَ کہ تو ءُ ماس جمیلہ اِت۔۔۔ منا ناظر گوْشیت کہ مدام ہیر جانءُ جمیلہ ہم نیاد بوتگ انت، گُڑاں دوئینانی مجلسءِ گیشتری بہر وتی زہگانی کردار ءِ توسیپ بوتگ۔۔۔۔ ماس جمیلہ ءَ وتی شاعری ءِ تہا لُمہ ءِ ستاہ کُرتگ ءُ ہیر جان پُھلی پُھلی ءَ گوں بالی ءِ توسیپ کُرتگ۔۔۔۔ بلے لُمہ مرچی تو ءُ بالی پہ وتی مکہیں ماساں پہر ءُ شان وتی نام راجدپتر ءَ نویس ات۔۔۔
مرچی شمئے کردارءُ عمل ءَ چاگرد مٹ کُرتگ۔ دیوان ءُ مجلسانی سرہال بدل بوتگ انت۔ چیزُکے وہد پیسر ماں تربتءَ عطا شاتءِ یاتءَ بلوچستانءِ پروفیسر، ڈاکٹر، ادیبءُ شائراں یک میڑہے اڈ داتگ ات۔ ادا من گیشتریں شاعرءُ ادیبانی گوشتنانی تہا ہیر جان ءُ جمیلہ دیست انت، بزاں بلوچ ماس دیست انت۔۔۔۔۔۔
وہدے چاگردےءِ تہا ادیب ءُ شائراں یک سوچءُ فلسفہےءِ پلہ مرزی کرت، بزاں ٓآشوب بس چماں اندر انت۔ چوناہا لُمہ ما گوشتگ زانا بابا کازی ایوک انت کہ بدانی دیما گوں تمردی اوشتاتگ۔ بلئے اولی رند انت، من مار اِت کہ منی زمین ءَ گون بندوکیں درستیں نبشتہ کار، شائر ءُ چاگردءِ رژنا پگریں مردم گوں بابا کازی ءُ آئی پگرءَ بندوک انت۔ کس نہ سستگ۔ درست ساجو انت۔ ہرچ کسہ گندئے تئی چہرگ ءَ جنت۔ لمہ، چوش کہ لالا انور ساجدی گوْشیت بلوچءِ مرچیگیں جہدءَ مزاحمتی ادب ءُ شائری باز بوتگ، بلئے نبشتانک کم اَنت۔ وتی ہیالانی درانگاز کنگءَ نبشتانک ءِ وتی ارزشتے ءُ شائریءِ وتی۔۔۔
منا سوشل میڈیا ءَ عطا شاتءِ میڑہءِ دُرستیں نکان رست انت بلئے بیا کہ شاہ ابن شین ءِ اے لچہ ءَ منا بلوچءِ مرچیگیں زندمان ءَ گوں آژناگ کرت۔
شاہ ابن شین۔۔۔۔ کہ ھمے دیوانءَ وتی شائری ءِ سرہال ایراب ءِ تہا گوْشیت کہ
راہ ءَ تاب دئے کہ آ نیم ءَ تئی شوھاز بریج ایت
کمّے دیم ءَ کہ شتاں
آزماں کپت منی دلبند ءِ سرا
شیپے ءَ زھگ ءِ منی برھنگیں کُنٹ ءَ منی ارواہ سی اِت
چونیں بے زِردیں اے بدواھے کہ ھچ لجّ ئےِ نہ کنت
زھگاں سُمب ایت، دُرش ایت بے ننگ ءَ چگل دنت شیپاں
ھئے کہ ھکّاں چہ مہ چُٹات ئے کسی
ھئے کہ بے موت ءَ مرات ئے دائم
ھئے کہ بے سوب بہ بات ئے دائم
روچے بُکّ اِت ءُ دگہ روچے گوں اوگام دراتک
نوں من جنزاناں چو ایرّاب اے کوہ ءُ دشتاں
مناں
دُرّائیں
سَمالانیں
ءُ شاہ داد ایں یلیں ..
لما اے دمانءَ من لوٹ اِت کہ نیاد آسر بہ بیت، میجر ملا بہرام، کمانچر ءُ ہزّا جانءِ ماسانی کلوہ پہ راج ءَ سر بوت۔ من گوشداشت۔ ماساں باج برتگ۔ ہیر جان ءِ لڑءِ ہمراہ گیشتر بُوّان انت۔ جنگ وتی زوران انت۔ ہون شنزان انت۔ بلوچ سر ڈگارءِ تُنّ ءِ ہوشام ہلاس بُوّان انت۔ رُژن کندیل بلان انت ۔۔۔ گوں دگہ کسہے ھم نیاد باں۔ وش بات ئے لُمّا جان۔
***
