” زِند نوکیں نازینکے دامُن ءَ سگارانی
آس ءِ ساھِگ ءَ سھڑ اَنت درد کوھسارانی
تُنّے کُٹّ ءَ نازینیت اُوست ءِ زُمزمیں دریا
درد دائم آگاہ اَنت ھِنّی ئیں تلارانی “
زِندمان ءِ دیستگیں وابانی مانا کنگ ءَ ھر زِرد گوں وتی ھونکّ ءُ گمیرتگیں واھِشتاں ھیالانی لد ءَ روچے ھزاراں ماڑی بند اِیت ءُ کرُوج اِیت، بلے پُرمانائیں واب ھما گْوشگ بیت کہ تو پہ آئی ءِ مانا کنگ ءَ زِندمان ءِ ھر واھگ ءُ واھِشتاں آس دے ءُ مکسد ءِ پدجَنَگ ءَ ھِچّ رنگ ءَ چک ءُ پد نہ بَہ ئے۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔
اے درگت ءَ جاھے گِدار نویس ءُ نبشتہ کار پائولو کوئلو گْوش اِیت کہ ” زندگی وابانی پُشت ءَ رَوَگ ءِ یک دْراجیں سپرے”۔
بلے! پہ بلوچ راج ءَ یک وابے ءِ مانا کنگ ءَ دِگہ واب پش نہ کپتگ، ءُ ھمے یکیں واب ءِ مانا کنگ ءَ ھزاراں بالاداں وتی واھگ ءُ واھشت ببا داتگ اَنت دانکہ مئے دیستگیں واب مانا بِہ بیت ءُ مئے آیوکیں پدریچ وتی جِند ءِ بُندر ءُ ماتیں سرڈگار ءِ سر ءَ اِیمن ءُ آجوئیں زِندمانے بِہ گْوازینیت۔۔۔۔۔۔۔۔، اگاں ما پہ اے واب ءِ مانا کنگ ءَ وتی زاتی واھگ ءُ واھِشتانی بیلگ ءَ زیراپ ءُ سما ءُ سسّا کار نہ بست، بزاں کہ مئے بام ءَ جوروکاں داتگ ءُ باندا ما اَچ وتی گُلزمین ءَ درآمد بَہ اِیں ءُ درآمد مئے ھاکم ءُ واجہ۔۔۔۔
پہ ھمے واب ءِ مانا کنگ ءَ کولواہ ءِ ھون ھوشامیں دِلبند ءَ بلوچ راج ءِ مزار ءُ کُنگُریں پُسّگ درمان بلوچ پنّام ء دِلسرد، کْوھنگیں سبرو پنّام ء بالاچ جان، پیرمرد ءُ تْلار بالاد ناکو مھمد سالھے پنّام ء ساربان ءَ دُژمِن ءِ شِل سریں تیر ماں وتی ڈوبر ءَ پیوند کُت اَنتءُ مھلبیں ھوناں گُلزمین بوس اِت کہ باندا مارا مئے ھاک ءِ اُکبال کُوپگاں مہ بَہ اَنت۔
چی ءَ کہ ابید ء آجوئی ءَ اے کھرشانیں زُلمانی چِلّگ پہ ھتم کدی مٹّ نہ بیت، بلکیں پہ ھتم ءِ ساٹگ ءَ راجی جُنز مُھکم کنگی اِنت ءُ وتی آجوئی دزگِرگی اِنت۔۔۔اگاں نا ابید ء آجوئی ءَ ماھل ءِ ھواری ءَ ھزاراں ماھلیں بلوچ کاڑانی شار شِنگینگ ءُ جیگ چاک دَیَگ بَہ اَنت، گُڑا توکل کن ءُ چو تنگوئیں درمان جان پنّام ء دِلسرد بلوچ، تمردیں سبرو پنّام ء بالاچ جان ءُ راج پانپاییں کماش ناکو مھمد سالھے پنّام ء ساربان ءِ وڑ ءَ دیمونی ءِ دِیدانک ءَ برجاہ ءُ زندگ بدار کہ آیاں گوں وتی زاپِرانیں ھوناں کولواہ ءِ گیوار میسّینتگ ءُ وشبوھیں ھاک گْواہ کُتگ ءُ گْوشتگ کہ اے ماتیں آمِل اے گپّ ءِ شاھد ببُو کہ ما وتی ھون پہ تئی آجو کنگ ءَ رِتکگ اَنت، بلکیں مارا چوشیں زاتی واھگ ءُ واھِشتے نہ بوتگ کہ ما وتی سرانی دیمونی ءَ بِہ دے اِیں، مئے واھگ ءُ واھِشت، مئے زِرد ءِ ارمان، تئی ھُشکاوگیں دِلبند ءِ سیراپ کنگ، آھِنیں ریزانی بوجگ، ماھلیں کاڑانی شار ءِ رکّینگ، ایردستی ءِ ھُنڈالانی ولگوج کنگ، گُلامی ءِ سانکلانی سِندگ، تھاریں شپ ءِ رُوژناہ کنگ بوتگ، پمشکا مئے سراناں چوشیں مُلّے نہ بوتگ ءُ ما سوگات کُرتگ اَنت۔۔۔۔
پرچا کہ زُورگِر ءَ پہ بلوچ راج ءَ بلوچستان یک جید ءُ کورُمے جوڑ کُتگ، ءُ زُوراکیانی درچ گُلامی ءِ مُھکم کنگ اِنت۔۔۔۔۔۔پرے ھاتِر ءَ پہ بلوچ راج ءَ ھژدری اِنت کہ پہ وتی ابدمانیں زندمان ءِ رکّینگ ءَ جُھد بِہ کنت، ءُ ابدمانیں زندمان ءِ مانزمان آجوئیں بلوچستان اِنت۔۔۔۔۔۔۔اگاں تو گُلامی ءِ سانکل نہ سِست اَنت ءُ آجوئی ءِ بیرک گْوات ءَ نہ دات، پہ نام اے دُودمان ءِ روچ آزگیں زیماں نہ ساٹ اِیت۔ اگاں تو وتی بلوچی دودمان ءَ رکّینگ ءُ ابدمان کنگ لوٹ ئے، گُڑا آجوئی ءِ جُھد ءَ وتی بِہ کن ءُ دُژمِن ءِ بگیر ءَ پادا چو کولواہ ءِ دِلبند ءَ کولیگ بوتگیں پُسّگانی داب ءَ گُلامی ءِ سانکلاں سِند ءُ آجوئی تئی ابدمانی ءِ مانزمان۔۔۔۔۔۔۔۔
چی ءَ کہ بلوچ راج ءِ زندمان اے گُلامی ءِ اھد ءَ گوں ھما جاوراں دیمپان اِنت کہ کسے اگاں اے بارو ءَ نبشتہ کنگ بِہ لوٹ اِیت آئرا ھر ھلک ءُ میتگ، دمک ءُ در، کوہ ءُ کُوچّگ، دَشْت ءُ کَور، گْواش ءُ گْوردیم، دگ ءُ چارراھاں گوں ھونانی وشبوھاں پہ نبیسّگ ءَ کِسّھے رس اِیت کہ آ چہ درد ءُ اندوھاں سرّیچ ءُ ھمے داستان باندا پہ آیوکیں پدریچ ءَ گْوستانکے بیت۔۔۔۔۔۔۔۔
راجانی گْوستابک ءِ رِد ءَ ما ءُ شُما کُل سوھو ءُ سرپد اِیں کہ اے پدمنتگی ءُ زوال آماچی ءِ پُژدر ءَ گُلامی اِنت، اگاں بلوچ راج ءَ گُلامی ءِ بگیر ءَ آجوئی ءِ جُھد مُھکم نہ کُت ءُ دیم پہ آتارگیں مِنزل ءِ پاند ءَ نہ جُنز اِت، گُڑا اے زِند زوالیں جاور باندا تانسریں راج ءَ مان پتا اِیت۔۔۔۔۔۔۔
وھدے تو اے بدّیں جاورانی کبس ءَ کپت ئے، گُڑا پلستینی شائِر ءُ نبشتہ کار مھمود درویش ءِ اے دانکان الم گیر بیار کہ آئی چے نبشتہ کُتگ ” بے گِسی ءُ بے ڈیھی تھنا جُگراپیائی پِگر ءُ ھیالے نہ اِنت، بلکیں ما اَچ وتی ڈیھ ءَ چِہ درانڈیھ بَہ اِیں، وتی گِس ءَ چہ بے گِس بَہ اِیں، بلکیں چہ وتی کُوٹی ءَ ھم ” ۔
اے درگت ءَ ھژدری ئیں گپّ ھمیش اِنت کہ ترا وتی گُلامی ءِ مارِشت بِہ بیت، چی ءَ کہ دائمی گُلام بے مارِشتیں راج بَہ اَنت۔ اگاں ترا راجی ایردستی ءِ مارِشت بوت، گُڑا ترا ھمے درد ءِ مارِشت ءُ مارگ مُھکمیں جُھد ءُ یکمُشتی ءِ سِکین ءَ دنت، اگاں تئی اندر ءَ مارگ ءُ مارِشت ءِ سِنچ ءُ بودناکی ھلاس بوت گُڑا پہ سِتک بہ زان کہ ترا جِند ءِ گِدان ءِ ساھگ ءَ آزمان نِگاھاں نئیت، ترا وتی جِند ءِ پیژگاہ ءَ ابید ڈگار ءِ ارزشت نِگاھاں نئیت، ءُ ھمے رنگ ءَ تْرند رواج ءُ سوھانیں وھد ترا اِیربارت ءُ سما نہ کپ اِیت۔۔۔۔۔۔۔
پمشکا شیوار ءُ داناکیں راجانی ورناہ پہ وتی زیبا ءُ آکبت مانزمانیں آمِل ءِ پھازگ ءَ وتی کولیگ کنگ ءَ چک ءُ پد نہ بَہ اَنت، آ سوھو اَنت کہ مئے دیمونی باندا مئے راج ءَ وشھال ءُ اِیمنیں، آجو ءُ وتواجھیں زِندمانے دنت۔ پہ دَروَر دیمونی دَیَگ ءِ درگت ءَ کُردستان ءِ جنگولیں شیرزال لیلا کاسُم ءِ اے گوھریں دانک گْوستانک ءِ جلواہ اَنت کہ آ راجدوستی ءِ لیکہ ءِ پُژدر ءَ پہ وتی ایردستیں ڈیھ ءِ موکگ ءَ وتی ندْر بُوَگ ءِ پاھو ءِ ساد ءِ چُکّگ ءِ ساھت ءَ کُجام دانکاں شکسا اِیت۔
12 مئی 1974 ءَ بیست سالی ئیں باسک ءُ شیرزالیں لیلا کاسُم اِراک ءِ گْوستانک (تاریخ) ءَ مرگ ءِ سِزا داتگیں اولی زالبُول اِنت۔ آ وتی نُگرھیں دانکاں چو درشان کنت ” چوش کہ شُمارا مالوم بِہ بیت کہ منی مرگ ءَ پد ھزاراں کُرد چہ وتی گْراں وابی ءَ بُست کنت ءُ جھ سِرّیت۔ من ءَ وشّی بیت کہ من آزات کُردستان ءِ واستا پہ پھر ءُ شان مِر آں” ۔
چرئے گپّ ءَ بلوچ راج سرپد بِہ بیت کہ اے سرمچنڈ کہ مرچی پہ وتی بندیگیں ڈگار ءِ موکگ ءَ ندْر ءُ کولیگ بُوَگ ءَ اِنت، اِیشاناں ھم پھر اِنت کہ ما پہ ڈیھ ءِ پانپاہی ءَ کولیگ بُوَگ ءَ اِیں۔۔۔۔۔۔۔ءُ آ مئے پھر ءُ شان، راجی بامرد اَنت۔۔۔۔۔۔۔۔
ھمے رنگ ءَ کُردستان ءِ دِگہ یک شیرزالے ھزّا کُردی (اذا کردی) میڈیکل ءِ نودربرے Student ءِ بیت، داھِش (داعش) وھدے کوبانی ءِ سر ءَ اُرش کنت ءُ گیشتِریں ھنداں کْوزہ کنت، گُڑا ھزّا کُردی جنگولیں زالبُولانی گوم ءَ پہ جنگ کنگ ءِ واستا جنگ ءَ پِڑ ءَ کَیت ءُ ھمے گْوش ایت کہ ” مئے ڈیھ ءَ مارا پجّار داتگ، مرچی ڈیھ ءَ را مئے پکار اِنت، اگاں چہ تُوپکّ ءَ تیر ھلاس بِہ بَہ اَنت گُڑا ما گوں سِنگاں جنگ کن اِیں”۔
پمشکا اے ھبر پہ ما کُلّاں ارزِش دار اِیت کہ اے راہ ءَ آشنائیں بالاد چہ اندر ءَ کدی ھورک ءُ ھالیگ نہ اَنت، ناکہ آ چہ مرگ ءِ بیمّ ءُ ساھار ءَ تُرس اَنت۔۔۔۔۔۔
بلکیں! آ اے راہ ءِ مرگ ءَ وتی شْرَپ ءُ ابدمانی لیک اَنت، چی ءَ کہ چہ بالادانی مرگ ءَ گیش راجی مرگ تاوان اِنت، پمشکا بالاد وت ءَ کولیگ کن اَنت پہ آیوکیں پدریچ ءِ رُوژنائیں باندات ءَ۔ چی ءَ کہ مئے اے جنگ ءِ آکبت مُجّتی آجوئی اِنت دانکہ آیوکیں پدریچ وتی جِند ءِ سرڈگاڑ ءِ سر ءَ آجو ءُ وتواکیں زِندمانے گْوازینت بِہ کنت۔۔۔۔۔۔۔۔۔
چوش کہ اے نبشتانک ءِ رِد ءَ راستے کہ من ابید ء درمان جان پنّام ء دِلسرد ءَ، سبرو پنّام ء بالاچ جان ءُ ناکو مھمد سالھے پنّام ء ساربان ءَ گوں ڈیک نہ داتگ، اگاں ڈیک داتگ چہ منی سسّا ءَ در اَنت۔۔۔۔۔۔۔، بلے آیانی داتگیں دیمونی ءُ کولیگ بوتگیں ارواہ گوں منی ارواہ ءَ آشنا کہ ما بلوچ ءُ مئے ھون ءِ وارِس بلوچ راج، من ھم بلوچ راج ءِ یک پُسّگ ئے۔۔۔۔۔۔۔۔
درمان جان من یکرندے دیستگ اَت کہ زِمستانی شپے ءَ من ءُ آلم مزار آئی مھمان بوت اِیں، اے ھمے نوبت ءُ بارِیگ اَت کہ آواران ءَ ھر سنگت شپاں وتی جِند ءِ گِس ءُ میتگاں نہ وپت، پرے ھاتِر ءَ کہ راجدْرو گوں زُورگِریں لشکر ءِ ھمراھی ءَ برے سنگتے ءِ گِس ءَ چامپہ جَنَگ ءَ اَت۔ سنگتاں پرے ھاتِر ءَ پھریز کُت کہ ما چو ارزانی ءَ دُژمِن ءِ رِپک ءُ پندلانی شِکار مہ بَہ اِیں۔۔۔۔۔۔۔۔
اے منی اولی رند اَت کہ من آلم مزار ءِ ھمراھی ءَ گوں درمان جان ءَ ڈیک داتگ اَت، ءُ درمان جان ءَ من ھاموش ءُ بے تواریں سنگتے ءِ دْروشم ءَ دیست۔۔۔۔۔۔۔۔نہ زان آن اے منی اولی رند یا درمان چو شُگُل مزاک، مشکرا کنوکیں سنگتے اَت یا نہ۔۔۔۔۔۔۔۔۔
بلے! مرچی آئی ءِ آمِل پانپاہیں دیمونی ءَ اے ھبر سابِت کُت کہ درمان جان وتی اندر ءَ مزن جگر، مُھکم ءُ تمردیں بالادے بوتگ، چی ءَ کہ آئی تمرد ءُ بھادُری ءِ کِسّہ ءَ زمین ءِ دامُن ءَ رِتکگیں ھوناں وت داتگ آ کَے بوتگ ءُ پہ کَے ءَ۔۔۔۔۔۔۔۔پہ کُجام مکسد ءَ کولیگ بوتگ۔
ھمے رنگ ءَ من گوں بالاچ جان ءَ ھم ڈیک نہ وارتگ، بلے بلوچ راج ءِ گْوستانک چہ بالاچانی بھادُری ءِ کِسّھاں سرّیچ اِنت، آ بالاچ گورگیج، بالاچ مری، بالاچ ممتاز، یاکہ اے دِگہ بالاچ بِہ بَہ اَنت۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔، ءُ ھمے رنگ ءَ سبرو پنّام ء بالاچ جان ءِ جِند بِہ بیت کہ آئی کولواہ ءِ مِسکیں سرزمین گوں وتی ھوناں سیراپ کُت ءُ پہ شْرَپ رپت، چی ءَ کہ چوشیں باز نام ھست اَت کہ مئے دستانی دِل ءَ اِت اَنت۔۔۔۔۔۔۔۔بلے آیاں وتی نام ءِ پُشت ءَ لگور ءُ باجو نویس اِت ءُ رپت اَنت کہ آیوکیں پدریچ آیانی نام ءَ کدی پہ شْرَپ نہ گیت۔۔۔۔۔۔۔۔
ءُ دومی پیرمرد ءُ کماش، تلار بالادیں ناکو مھمد سالھے پنّام ء ساربان کہ من گوں آئی ءَ ھم دُچار نہ کپتگ آں، بلے اے کماش ءُ تلار بالاد ءَ پیراں سالی ءَ یکرندے پدا سدو مری، اکبرھان، ملنگ ءِ وڑیں بامردانی نام گْوستانک ءِ تاکانی اندر ءَ واناک ءُ نُمادار کُت کہ وھدے ماتیں گُلزمین گْوانک ءُ توار بجنت، گُڑا پہ مات ءِ زیبائیں شار ءِ رکّینگ ءَ اُمر ءِ کِساس کنگ نہ بیت۔۔۔۔۔۔۔بلکیں توکل ءُ زِرد ءِ پیسلہ ارزِشت دار اِیت کہ تو پہ ماتیں آمِل ءِ رکّینگ ءَ چے کُت کن ئے ءُ وت ءَ کُجام نام ءَ گْوستانک ءِ تاکاں نبشتہ کن ئے۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔
پمشکا من اے نبشتانک ءِ گُڈّی ءَ پہ راج ءِ پُسّگاں ھمے نبشتہ کن آں کہ ماتیں سرڈگار ءِ موکگ ءِ ایردستیں راج ءِ آجو کنگ ءِ ڈُبّہ مئے شُمئے کُلانی کُوپگان اِنت، آ پِیرزال ءُ کماشے بیت، ورناھے بیت یاکہ بچّ ءُ جِنکّے۔۔۔۔۔۔اے راجی ڈُبّہ ءُ زِمہ واری ءِ پیلو کنگ آئی پرز اِنت، ءُ اے شھید ءُ ندْر بوتگیں ارواھاں وتی دیستگیں واب ءِ مانا کنگ ءِ گْرانیں بار مئے شُمئے کُوپگاں داتگ۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔
جزماں! اے ھوناک پہ ھتم مٹّ اِیت۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔
بیا کہ سرگِریں من ءُ تو، ھوری ءَ مِریں پہ وت!
ھون ءِ شھجو ءُ دَمباں، آچشیں گمے رَتکگ
***
