امیلکار کیبرال – شیھک بلوچ

امیلکار کیبرال گنی بساؤ ءِ ھند بافتا ءِ 12ستمبر 1924 ءَ ودی بوت۔ کیبرال ءِ پت ءِ نام جیونل لوپیزڈی کوسٹا کیبرال اَت ، آئی پت ءَ بنیادی سیادی چہ کیپ وردے ءَ اَت ۔ آئی ءِ کاروبار گنی بساؤ ءَ اَت ،پمیشکا آ گیشتر ھمود ءَ اَت ۔ کیبرال ءِ پت پرتگیزی حکومت ءِ خدمتگارے بوتگ۔
آئی خدمت ءِ سَوَب ءَ آئرا گیش زمین دیگ بوتگ اَت کہ آ دَور ءَ زمیندارانی مزنین نامے ھستگ اَت ۔ کوسٹا کیبرال ھساب ءَ گنی بساؤ ءِ نامداریں زمیندارانی تہ ءَ شُمار بوت ۔کیبرال ءَ وتی وانگ ءِ بِندات کیپ وردے ءَ چہ کُت۔یک وفاداریں خاندانے ءِ فَرد ءِ بُوَگ ءِ سَوَب اَت کہ کیبرال ءَ دیمتر ءَ پہ وانگ ءِ واستا پُرتگال ءِ شھر لزبن ءَ دیم دیگ بُوت ۔ آود ءَ اinstituto superior De Agronomia وانگجاہ ءَ وانگے بِندات کُت۔
پُرتگال حکومت ءَ ھمے جیڑ اِت ما چُک ءَ پِت ءِ پیم ءَ استعمال کن اِیں ، بلے اے آوانی غلط فہمی اَت۔ چی ءَ کہ کیبرال یک عظیمیں مفکر ءُ زانتکارے اَت کہ آئی بابت ءَ پُرتگال حکومت ءَ را مالوم ات آئرا وتی راج چہ غلامی ءَ کشگی اِنت۔ کیبرال لزبن ءِ مزن شاہ دربرجاہ ءَ یک زرعی انجینئر ئِے ءِ جوڑ بُوَگ ءُ واتر پہ مُلک ء واستا پدی بُوَگی نہ اَت ،بلکیں آئرا یک کبزہ گیرے ءِ حلاف ءَ یک راجدوستءُ یک شریں انقلابی یے جوڑ بُوَگ ءُ واتر بُوَگی اَت۔
آئرا گنی بساؤ ءُ کیپ وردے ءَ تحریک آزادی ءِ رہشون جوڑ بُوَگی اَت ءُ چہ آھگی زانت ءُ پکر ءَ قوم ءَ را متاثر بُوَگی اَت ۔ کیبرال وتی راج ءِ غلامی ءَ را گوں جُہلانکی ءَ مار اِتگ اَت ءُ محسوس کُتگ اَت ۔ آئرا وتی راج چہ تہاری ءَ کشگی اَت یک روشنائیں مستقبلے ءِ نیمگ ءَ برگی اَت۔کیبرال ءَ زاتی حوالہ ءَ بِہ چار ئے گُڑا آئی گْور ءَ کُلیں سہولت ءُ آسراتی موجود بُوتگ اَنت ، بلے آئی غلامی قبول نہ کُت ءُ وتی زاتی خواہش پہ راج ءِ ھاتر ءَ کُشت اَنت ۔ ھمے وڑ ءَ کیبرال ءِ سنگتی گوں لھتیں انچیں نوجواناں بوت آ چہ سامراج ءَ آزادی ءُ انقلاب ءِ خواہشمند اِت اَنت ۔آوانی تہ ءَ انگولا ءِ عظیمیں کمیونسٹ گوریلا لیڈر آگستینونیتو ، ماریودی آنداد ، فرانسکوتزئیرو گوں اِت اَنت ۔1952ءَ کیبرال ءَ وتی وانگ ھلاس کُت واتر گنی بساؤ اتک۔کیبرال ءِ اے وانگ ءُ زانت زمینداری ء سر ءَ اَت ، پُرتگیزی حکومت ءَ مزنین کارے ءِ سر ءَ کُت۔ کیبرال ءَ گُڑا ھمے دَوران ءَ گَنی بساؤ ءِ کُنڈ کُنڈ ءَ گَشت ، حکومت ھمے پوہ بُوت کہ کیبرال بزگر ءِ شوھاز ءَ اِنت پہ زمینانی کار ءِ واستا بلے کیبرال ءِ فکر ءُ مقصد دِگرے ، بزاں تنظیم کاری اِنت ۔
وھدے کیبرال ءِ کار ءُ مقصد مزنین ھدے ءَ شُتگ اَت گُڑا کیبرال ءَ پُرتگیزی حُکومت ءِ خلاف ءَ جدوجہد ءِ بندات کُت۔ وھدے پُرتگیزی حکومت اُود ءَ گْوازی ءُ گَردگ ءِ سر ءَ پابندی جت ءُ کیبرال ءِ سیاسی سرگرمی بند کُت اَنت ، گُڑا کیبرال چہ کار ءَ نا بلکیں چہ گنی بساؤ ءَ ھم کشّگ بُوت ۔گُڑا کیبرال وتی دیم اَنگولا ءِ نیمگ ءَ کُت اُود ءَ آ وتی لزبن یونیورسٹی ءِ سنگت آگستینونیتو ءِ کِرّ ءَ شُت کہ اُود ءَ آ ہم پُرتگیزی حکومت ءِ خلاف ءَ جدوجہدے بندات کنگ ءَ اَت ۔ ھمے کیبرال کہ تیوگ ءَ افریقہ ءَ را وتی گِسے سمجھ اِت۔انگولا ءِ جُہدکاراں گوں یکجاہ بُوت ءُ انقلابی تنظیم جوڑ کُت ءُ کار ءَ لگ اِت۔ 1956 ءَ تحریک آزادی انگولا(MPLA) ءَ وجود ءَ اتک ۔ ہمے سال ءَ کیبرال واتر گنی بساؤ ءَ شُت ءُ گنی بساؤ ءُ(کیپ وردے) ءَ آزادی ءِ واستا تنظیم ءِ جوڑ کنگ ءَ مصروف بُوت ۔ 19ستمبر 1956ءَ گوں وتی انقلابی سنگتاں حکومت ءِ خلاف ءَ African party For The Independence And Union of the people of Guinie And (Cape Verde) (PAI) ءَ نام ءَ زانگ بُوت۔لھتیں وکت ءَ رَند ہمے تنظیم ءِ نام بدل بُوت African (Party For The Independence Of Guinea And Cape Verde) (PAIGC) ءِ نام ءَ مشہور بُوت۔
گنی بساؤ ءِ مزنین مسئلہ قبائل ءُ مذہب ءِ تقسیم اَت کہ مزہب ءِ نام ءَ مزنین پُرشت ءُ پُروشے بُوَگ ءَ اَت۔ اشی ءِ فائدہ پُرتگیزی حکومت ءَ بازچِست کُرت۔(PAIGC) 3سال ءِ تہ ءَ سیاسی جدوجہد کُت بلے اِشی ءِ ہچ رد ء عمل دَر نیاتک ، گُڑا پہ مجبوُری آواں مسلح جدوجہد شروع کُت۔ عوام ءِ تہ ءَ وتی بُنیاد ءِ مضبوط کنگ ءَکامیاب بُوت اَنت ۔ہر روکیں روچ ءَ تنظیم ءِ نام گوں تیزی ءَ شُت 1959ءتا (PAIGC) گنی بساؤ ءَ آ دِگہ شھراں مردمانی مزنیں تعدادے گون اَت کہ ہڑتال ءُ مظاہرہ کنگ ءَ کامیاب بُوت ۔
اگست1959ءَ pigigiuti نامی شہر ءِ مزنیں مظاہرہ،ہڑتال بُوگ ءَ اَت ، اِشی ءِ پُروشگ ءِ واستا پُرتگیزی حکومت ءَ مسلح کاروائی کنگ کپت۔اے کاروائی ءَ 50 چہ گیش مزدُور قتل کنگ بُوت ءُ 100 چہ گیش ٹپّی کنگ بُوت ۔تنظیم ءِ مزنیں کارکنے زندان ءَ بند کنگ بُوت۔pigigiutiقتل عام شہر ءِ نام ءَ مشہور بُوت۔چہ اِشی ءَ رند(PAIGC) ءِ سروک ءَ فیصلہ کُت کہ سیاسی جدوجہد ءَ حکومت پُروش دیگ نہ بیت ، چی ءَ کہ حکومت سیاسی کارکناں شہید کنگ ءُ بیگواہ کنگ ءَ اِنت ۔پد ءَ رہ یکّیں پش کپتگ مسلح جدوجہد ، پُرتگیزی حکومت ءِ (PAIGC) ءِ سنگتانی سر ءَ چاپہ جَت بلے کیبرال ءُ آ دِگہ لیڈر رکّ اِت آں ءُ آ گنی بساؤ ءِ ہمسایہ مُلک گنی ءِ روگ ءَ کامیاب بُوت اَنت ۔اے مُلک ہم زوت چہ فرانس ءَ آزاد بوت۔ آئی صدر احمد سیکوطورے کہ آئی حساب ءَ افریقہ ءِ مزنیں دُشمن مخالف ترقی پسند لیڈرانی تہ ءَ ھساب بُوت۔احمدسیکوطورے نا صرفPAIGC ءِ قیادت ءَ وتی دارلحکومت کونکری ءَ پناہ دات بلکیں ہرچ ممکنہ مدد کُت۔چراِیشی سَوَب ءَ کیبرال ءَ مسلح جدوجہد کُرت کُت۔پد ءَ گُڑا گوں سنجیدگی ءَ (PAIGC) مسلح جدوجہد ءِ شروعات کُت۔کیوبا ءُ کیوبا ءِ انقلابی لیڈر فیڈل کاسترو ءَ گوں کیبرال ءَ نزیکی ءُ تعلقات ھست اِت اَنت ۔سویت یونین ءِ روچ اول چہ گنی بساؤ ءَ انقلابی مدد حاصل اَت۔سویت یونین ءَ کیبرال ءِ مزنین روگ ءُ آیگ بُوتگ۔افریقہ ءِ تہ ءَ سویت یونین ءِ مزنیں کردارے بُوتگ۔18اپریل1961ءَ کیبرال ءِ مزنیں کوشش ءُ کردارے پُرتگیزی حکومت ءِ قبضہ بووکیں مُلکانی تہ ءَ انگولا، موزمبیق، گنی بساؤ، ساؤتوم ءِ قومی آزادی ءِ نمائندہ تنظیمانی اجلاس بُوت۔ انگولا ءَ چہ MPLA،موزمبیق ءَ چہ ،فری لیمو،گنی بساؤ ءَ چہ PAIGC، ساؤتوم ءُ پرنسپے ءَ چہ KLSTP ءِ انقلابی لیڈر یکجاہ بُوت اَنت ءُ CONCP ءِ پلیٹ فارم ءِ کیبرال ِءِ کارانی سَوَب ءَ PAIGC ءِ گوریلا ہمے کابل بُوت کہ حکومت ءِ خلاف ءَ شریں اُرشے کُرت بِہ کنت 3 اگست1961ءَ روچ اَت بلکل ہمے روچ ءَ پُرتگیزی حکومت ءِ دست ءَ pigigiuti مزدورانی قتل ءِ 2سال پورا بوت ہمے روچ ءَ گنی بساؤ ءَ مزنین دھماکانی آواز ہُش کنگ بوت ۔اے گنی بساؤ ءِ PAIGCءگوریلانی اولی کاروائی اَت۔اے پہ ہما 50شہید بُوتگیں مزدورانی خون ءِ بدلہ اَت ءُ PAIGC ءَ وتی جنگء بندات کُت ءُ حکومت ءِ خلاف ءَ 1970 ءَ تاں مُلک ءِ 70 فیصد چہ حکومت ءَ آزاد کنائینت ۔دو سال ءَ پد گنی بساؤ ءِ 80 فیصد PAIGC ءِ دست ءَ بُوت ءُ یک خود مختار انقلابی ریاستے جوڑ بُوت۔1973 ءَ کیبرال ہمے پوزیشن ءَ اتک کہ آ گنی بساؤ ءَ آزادی ءِ اعلان ءَ کُرت بِہ کنت۔20جنوری ءَ شپ 10:30 ءَ کیبرال گوں وتی جَن ءَ پولینڈ ءِ سفارت خانہ ءَ شپ ءِ ورگ وارت واتر روگ ءَ بیت گُڑا PAIGC ءِ آپی کمانڈرinocencio Kani سِلاھبندیں مردمانی دست ءَ اغوا کنگ ءِ کوششے کن اَنت گُڑا کیبرال اے غداراناں لانت کُنت۔گُڑا غدار کیبرال ءَ لھتیں تیر جن اَنت شہید کن اَنت ءُ یک راجے ءَ چہ وتی رہشون ءَ جسمانی حوالہ ءَ دُور کن اَنت بلے آئی راہ ءِ رَوکیں سنگت دیم پہ منزل ءَ رھادگ بوت اَنت ۔ کیبرال ءِ شھادت ءِ 8 ماہ ءَ پد گنی بساؤ آزاد بُوت۔